Υπάρχει τρόπος, και πιστεύω μόνο ένας τρόπος, να υπερασπιστούμε τον λαϊκισμό από μια φιλελεύθερη προοπτική: να απορρίψουμε τη λαϊκιστική έννοια του «λαού».
Ο λαός ας είναι πληθυντικός, δηλαδή μια συλλογή ατόμων. Ας έχει κάθε άτομο το δικαίωμα αρνησικυρίας (σε κάποιο συμβατικό-συνταγματικό επίπεδο) σε οποιαδήποτε απαγόρευση ή εντολή με την οποία δεν συμφωνεί (ή φυσικά). Επιπλέον, καμία ομάδα ανθρώπων δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει εξαναγκασμό εναντίον ατόμων που ανήκουν σε άλλη ομάδα. Από αυτό προκύπτει ότι οι ελίτ, οι ειδικοί («αυτοί»), ή οι ίδιοι οι πολιτικοί δεν μπορούν νόμιμα να διοικούν τους ανθρώπους. Εάν ο λαϊκισμός χαρακτηρίζεται έτσι, μπορεί να υπερασπιστεί τόσο για ηθικούς όσο και για οικονομικούς λόγους γιατί συμπίπτει με τον (κλασικό) φιλελευθερισμό. Ο φιλελευθερισμός είναι το αρνητικό βέτο κάθε ατόμου – τουλάχιστον όπως επισημοποιήθηκε από τους James Buchanan και Anthony de Jasay, αλλά το παράδειγμα πηγαίνει βαθύτερα. Ο φιλελευθερισμός σίγουρα και κατηγορηματικά δεν υποστηρίζει το απεριόριστο θετικό δικαίωμα ορισμένων ανθρώπων, ακόμη και των περισσότερων από αυτούς, να επιβάλλουν απαγορεύσεις ή εντολές σε άτομα στον πληθυντικό των ανθρώπων.
Δεν ορίζεται έτσι ο λαϊκισμός με τη συνήθη έννοια της λέξης και δεν πωλείται στις μάζες, δηλαδή στην πλειοψηφία ή στην πολυφωνία. Ο λαϊκισμός απαιτεί την ύπαρξη του «λαού» στον ενικό (βλ., για παράδειγμα, Cass Mudde και Cristobal Rovira Kaltwasser, Populism: A Very Brief Introduction [Oxford University Press, 2017] για έναν ακαδημαϊκά αποδεκτό ορισμό κοντά σε αυτόν που δίνω στους λαϊκιστές). Εάν ο «λαός» (ενικός αριθμός) δεν υπάρχει ως τέτοιος, τότε ο λαϊκισμός είναι αδύνατος. είναι απλώς μια ταμπέλα που κρύβει μια παρεμβατική, κολεκτιβιστική και αυταρχική ιδεολογία. (Δείτε το άρθρο μου «Η αδυναμία του λαϊκισμού». Ανεξάρτητη κριτικήκαλοκαίρι 2021)
Για να είναι εσωτερικά συνεπής και συμβατός με τον φιλελευθερισμό, ο λαϊκισμός θα έπρεπε να κατανοήσει τον «λαό» με την πληθυντική και φιλελεύθερη έννοια των «ατομικών», χωρίς κανέναν να άξιζε περισσότερο την εξουσία πάνω στους συναδέλφους του. Αυτό δεν θα είναι πλέον «λαϊκισμός».
******************************
Ο λαός με τη λαϊκίστικη έννοια, ως οργανισμός, DALL-E
Υπάρχει τρόπος, και πιστεύω μόνο ένας τρόπος, να υπερασπιστούμε τον λαϊκισμό από μια φιλελεύθερη προοπτική: να απορρίψουμε τη λαϊκιστική έννοια του «λαού».
Ο λαός ας είναι πληθυντικός, δηλαδή μια συλλογή ατόμων. Ας έχει κάθε άτομο το δικαίωμα αρνησικυρίας (σε κάποιο συμβατικό-συνταγματικό επίπεδο) σε οποιαδήποτε απαγόρευση ή εντολή με την οποία δεν συμφωνεί (ή φυσικά). Επιπλέον, καμία ομάδα ανθρώπων δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει εξαναγκασμό εναντίον ατόμων που ανήκουν σε άλλη ομάδα. Από αυτό προκύπτει ότι οι ελίτ, οι ειδικοί («αυτοί»), ή οι ίδιοι οι πολιτικοί δεν μπορούν νόμιμα να διοικούν τους ανθρώπους. Εάν ο λαϊκισμός χαρακτηρίζεται έτσι, μπορεί να υπερασπιστεί τόσο για ηθικούς όσο και για οικονομικούς λόγους γιατί συμπίπτει με τον (κλασικό) φιλελευθερισμό. Ο φιλελευθερισμός είναι το αρνητικό βέτο κάθε ατόμου – τουλάχιστον όπως επισημοποιήθηκε από τους James Buchanan και Anthony de Jasay, αλλά το παράδειγμα πηγαίνει βαθύτερα. Ο φιλελευθερισμός σίγουρα και κατηγορηματικά δεν υποστηρίζει το απεριόριστο θετικό δικαίωμα ορισμένων ανθρώπων, ακόμη και των περισσότερων από αυτούς, να επιβάλλουν απαγορεύσεις ή εντολές σε άτομα στον πληθυντικό των ανθρώπων.
Δεν ορίζεται έτσι ο λαϊκισμός με τη συνήθη έννοια της λέξης και δεν πωλείται στις μάζες, δηλαδή στην πλειοψηφία ή στην πολυφωνία. Ο λαϊκισμός απαιτεί την ύπαρξη του «λαού» στον ενικό (βλ., για παράδειγμα, Cass Mudde και Cristobal Rovira Kaltwasser, Populism: A Very Brief Introduction [Oxford University Press, 2017] για έναν ακαδημαϊκά αποδεκτό ορισμό κοντά σε αυτόν που δίνω στους λαϊκιστές). Εάν ο «λαός» (ενικός αριθμός) δεν υπάρχει ως τέτοιος, τότε ο λαϊκισμός είναι αδύνατος. είναι απλώς μια ταμπέλα που κρύβει μια παρεμβατική, κολεκτιβιστική και αυταρχική ιδεολογία. (Δείτε το άρθρο μου «Η αδυναμία του λαϊκισμού». Ανεξάρτητη κριτικήκαλοκαίρι 2021)
Για να είναι εσωτερικά συνεπής και συμβατός με τον φιλελευθερισμό, ο λαϊκισμός θα έπρεπε να κατανοήσει τον «λαό» με την πληθυντική και φιλελεύθερη έννοια των «ατομικών», χωρίς κανέναν να άξιζε περισσότερο την εξουσία πάνω στους συναδέλφους του. Αυτό δεν θα είναι πλέον «λαϊκισμός».
******************************
Ο λαός με τη λαϊκίστικη έννοια, ως οργανισμός, DALL-E
